English versionΤΥΠΟΙ ΥΛΙΚΟΥ
Αφού έχετε ξεκαθαρίσει τι ακριβώς ψάχνετε, το επόμενο βήμα είναι να αποφασίσετε σε ποιούς τύπους υλικού είναι πιθανό να βρείτε τις πληροφορίες που σας ενδιαφέρουν (π.χ. βιβλία, άρθρα περιοδικών, πρακτικά συνεδρίων, εφημερίδες, εγχειρίδια κτλ.) και ποια εργαλεία θα χρησιμοποιήσετε για να εντοπίσετε τις κατάλληλες πηγές.
| ΒΙΒΛΙΑ | Τα ακαδημαϊκά βιβλία παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην ερευνητική διαδικασία για πολλές θεματικές περιοχές άσχετα από τη μορφή τους, που μπορεί να είναι έντυπη ή ηλεκτρονική. Επειδή τα βιβλία ως μέσο πληροφόρησης, λόγω του μεγέθους τους, δίνουν τη δυνατότητα στους συγγραφείς να αναπτύξουν πολύπλευρα και σε βάθος το θέμα που διαπραγματεύονται, αποτελούν πηγές όπου ένα θέμα μπορεί να αναπτυχθεί πλήρως, όπου η γνώση μπορεί να συγκεντρωθεί, τεκμηριωθεί και αξιολογηθεί, και όπου καινούργιες έρευνες μπορούν να παραχθούν και να αναλυθούν λεπτομερώς. Τα βιβλία παρέχουν μια ευρεία και βαθιά επισκόπηση ενός θέματος και η διαδικασία έκδοσης διασφαλίζει ως ένα βαθμό ότι το έργο είναι αξιόπιστο. Σε ορισμένες επιστήμες, όπως στις θετικές, οι πληροφορίες και οι έρευνες αναπτύσσονται με τόσο γρήγορο ρυθμό που καθιστούν τα βιβλία για τη συλλογή γνώσεων δεύτερη επιλογή σε σχέση με τα άρθρα των επιστημονικών περιοδικών και τις προδημοσιευμένες εργασίες (preprint publications) που περιλαμβάνουν ό,τι πιο πρόσφατο έχει δημοσιευτεί σε μια συγκεκριμένη επιστήμη. Η διαδικασία δημοσίευσης για τα έντυπα βιβλία είναι απλά πολύ αργή για να ωφελήσει τους ερευνητές που εργάζονται σε τομείς όπου η γνώση και τα επιστημονίκα δεδομένα αλλάζουν πολύ γρήγορα. |
|---|---|
| ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚA | Τα αποτελέσματα των ποικίλων επιστημονικών ερευνών δημοσιεύονται σε επιστημονικά περιοδικά. Τα άρθρα επιστημονικών περιοδικών αποτελούν τη βασική πηγή για την αναφορά των ευρημάτων της ακαδημαϊκής έρευνας. Οι καθηγητές και οι ερευνητές που ειδικεύονται σε έναν συγκεκριμένο επιστημονικό κλάδο ή τομέα σπουδών γράφουν κυρίως άρθρα περιοδικών. Για οποιοδήποτε ουσιαστικό ερευνητικό έγγραφο είναι απαραίτητο να συμπεριληφθούν πληροφορίες από τουλάχιστον ορισμένα άρθρα περιοδικών. Τα άρθρα των επιστημονικών περιοδικών παρέχουν πιο πρόσφατα ερευνητικά ευρήματα από τα βιβλία, επειδή τα βιβλία χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να συγγραφούν και να δημοσιεύουν. Τα άρθρα των επιστημονικών περιοδικών παρέχουν επίσης μια πιο εστιασμένη ανάλυση ενός συγκεκριμένου θέματος. Επιπλέον, τα επιστημονικά άρθρα περιέχουν συνήθως εκτεταμένες βιβλιογραφίες (λίστα παραπομπών) στις οποίες βασίζεται η έρευνα. Τα άρθρα αυτά απευθύνονται σε εξειδικευμένο κοινό όπως πανεπιστημιακούς, ερευνητές και φοιτητές του συγκεκριμένου τομέα σπουδών. |
| ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ, ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ | Δημοσιογράφοι, αρθρογράφοι και ανεξάρτητοι συγγραφείς δημιουργούν το μεγαλύτερο μέρος των άρθρων των περιοδικών και των εφημερίδων. Οι περισσότεροι δημοσιογράφοι μπορεί να ειδικεύονται σε μια συγκεκριμένη περιοχή των ειδήσεων, όπως η υγεία ή η πολιτική, αλλά δεν έχουν τα ακαδημαϊκά διαπιστευτήρια ή το ερευνητικό υπόβαθρο που σχετίζεται με ένα πεδίο σπουδών ή επιστημονικό κλάδο. Ο τρόπος γραφής των περιοδικών και εφημερίδων είναι ανεπίσημος, μη τεχνικός και περιεκτικός. Τα άρθρα των περιοδικών και των εφημερίδων αναφέρονται συχνά σε τρέχοντα θέματα, συμπεριλαμβανομένων των περιλήψεων αποτελεσμάτων πρόσφατων ερευνών. Τα άρθρα σε περιοδικά και εφημερίδες αντανακλούν τις σύγχρονες απόψεις και αντιδράσεις σε γεγονότα καθώς εκτυλίσσονται. Μπορούν να είναι χρήσιμα τόσο για την τρέχουσα όσο και για την ιστορική έρευνα όταν χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό και με πιο επιστημονικές πηγές. Οι συγγραφείς των περιοδικών και των εφημερίδων είναι λιγότερο πιθανό να βασίσουν τα άρθρα τους σε αποτελέσματα ερευνών και σπάνια παρέχουν παραπομπές ή περιέχουν βιβλιογραφίες. |
| ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΕΣ & ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΕΣ ΔΙΑΤΡΙΒΕΣ | Οι διδακτορικές και μεταπτυχιακές διατριβές αποτελούν πρωτότυπες επιστημονικές εργασίες, οι οποίες στηρίζουν τα ευρήματά τους στα αποτελέσματα της έρευνας που διεξήγαγαν, δημιουργώντας έτσι καινούργια επιστημονικά δεδομένα. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν περίπου όπως τα ακαδημαϊκά βιβλία γιατί αναπτύσσουν το θέμα τους πολύπλευρα και σε βάθος. Τα θέματα των μεταπτυχιακών διατριβών είναι αρκετά εξειδικευμένα, ενώ αντίστοιχα των διδακτορικών διατριβών πολύ εξειδικευμένα και μοναδικά. Μπορούμε να κάνουμε έρευνα σε μια βάση που περιλαμβάνει διδακτορικές και μεταπτυχιακές διατριβές για να δούμε τι έχει γραφτεί για ένα θέμα που μας ενδιαφέρει, εντοπίζοντας έτσι πρόσθετο υλικό πέρα από τα βιβλία που έχουμε ήδη συγκεντρώσει. Μπορούμε να πάρουμε ιδέες για τα είδη και το εύρος των θεμάτων που πραγματεύονται πριν αποφασίσουμε για το θέμα της δικής μας μεταπτυχιακής ή διδακτορικής διατριβής. Μπορούμε, επίσης, να προσπαθήσουμε να εξακριβώσουμε τη μοναδικότητα του θέματος που μας ενδιαφέρει. |
| ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΣΥΝΕΔΡΙΩΝ & ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΕΝΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ | Τα πρακτικά συνεδρίων περιλαμβάνουν τις επιστημονικές εργασίες που παρουσιάστηκαν σε συνέδρια. Οι εργασίες αυτές παρουσιάζουν κυρίως αποτελέσματα νέων / πρόσφατων ερευνών. Μπορεί να περιλαμβάνουν: ευρήματα, καινοτομίες, βέλτιστες πρακτικές ή νέα μεθοδολογία. Η διαδικασία του συνεδρίου επιτρέπει στους ερευνητές να παρουσιάσουν νέες ιδέες και τεχνικές σε ένα πεδίο που δεν είναι πλήρως ανεπτυγμένο. Αυτό επιτρέπει σε άλλους ερευνητές να συμμετέχουν και να επηρεάζουν την κατεύθυνση της έρευνας στα αρχικά στάδια. Οι εργασίες του συνεδρίου επιτρέπουν στον ερευνητή να εξηγήσει την έρευνά του σε λιγότερο επίσημο περιβάλλον από αυτό τον επιστημονικών περιοδικών. Επομένως, τα άρθρα που θα εντοπίσουμε όταν κάνουμε έρευνα σε μια βάση που περιλαμβάνει πρακτικά συνεδρίων και δημοσιευμένων εργασιών, παρουσιάζουν τις πιο πρόσφατες ερευνητικές εξελίξεις σ' ένα συγκεκριμένο επιστημονικό πεδίο με πολύ εξειδικευμένα θέματα. |
| ΑΡΧΕΙΑΚΟ ΥΛΙΚΟ | Τα αρχεία αποτελούν μια εξαιρετικά χρήσιμη κατηγορία πρωτογενών μαρτυριών ( πρωτογενών πηγών) που ορίζεται ως το σύνολο των τεκμηρίων ανεξαρτήτως χρονολογίας, περιεχομένου, σχήματος και ύλης που έχει δεχθεί ή παραγάγει ένα φυσικό ή νομικό πρόσωπο στα πλαίσια των δραστηριοτήτων του. Οι πρωτογενείς πηγές αποτελούνται από μη δημοσιευμένα έγγραφα όπως επιστολές, αλληλογραφία, ημερολόγια, συνεντεύξεις, ομιλίες, προσωπικές αφηγήσεις, χειρόγραφες σημειώσειες, αυτοβιογραφίες, πρακτικά συνεδριάσεων, κυβερνητικές εκθέσεις, μαγνητοσκοπήσεις, σκίτσα, φωτογραφίες καθώς και από πηγές όπως βιβλία, περιοδικά και άρθρα εφημερίδων, που δημοσιεύθηκαν κατά τη διάρκεια ενός γεγονότος ή της ζωής του ατόμου που μελετάται. - Αδημοσίευτο Υλικό: το υλικό αυτό υπάρχει σε αρχειακές συλλογές διαφόρων οργανισμών και συχνά διατίθεται και σε ψηφιοποιημένη μορφή (Ψηφιακές Συλλογές). - Δημοσιευμένο Υλικό: το υλικό δημοσιεύτηκε είτε την περίοδο στην οποία αναφέρεται, είτε αργότερα σε κάποιο βιβλίο ή άρθρο περιοδικού ή εφημερίδας. |
| ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΕΣ ΠΗΓΕΣ | Τα πληροφοριακά βιβλία παρέχουν πληροφορίες για γεγονότα, ημερομηνίες, ορισμούς, στατιστικά στοιχεία και διάφορα άλλα δεδομένα ή παρέχουν μια γενική επισκόπηση ενός θέματος. Αναλυτικές πληροφοριές για τα είδη των πληροφοριακών πηγών και πως μπορείτε να τα χρησιμοποιήσετε στην έρευνά σας μπορείτε να βρείτε στον παρακάτω πίνακα. |
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
Πληροφοριακό ονομάζουμε το υλικό που έχει σχεδιαστεί για να το συμβουλευόμαστε όταν θέλουμε να απαντήσουμε συγκεκριμένα ερωτήματα και όχι για να διαβαστεί από την αρχή μέχρι το τέλος. Οι πληροφοριακές πηγές:
- Παρέχουν τεκμηριωμένα γεγονότα που μπορούν να βρεθούν και να διαβαστούν γρήγορα και εύκολα, όπως ημερομηνίες, ορισμούς, περιλήψεις, κ.α.
- Διευκολύνουν τη χρήση της συλλογής της βιβλιοθήκης προσφέροντας επιπρόσθετη τεκμηριωμένη πληροφόρηση, επιπλέον βιβλιογραφία.
- Καθοδηγούν τους χρήστες στον εντοπισμό άλλων χρήσιμων για την έρευνά τους πηγών.
| Είδη | Ορισμός - Χρήση | |
|---|---|---|
| ΛΕΞΙΚΑ DICTIONARIES |
|
Λεξικό είναι η συγκέντρωση των λέξεων μιας γλώσσας σε αλφαβητική ή άλλη διάταξη, και η ερμηνεία τους, στην ίδια ή σε άλλη γλώσσα ή η συγκέντρωση λέξεων ή άρθρων που αναφέρονται στις γνώσεις ενός ειδικού κλάδου επιστήμης ή τέχνης ή του συνόλου των επιστημών και των τεχνών. Τα λεξικά τα χρησιμοποιούμε για να βρόυμε: ορισμό λέξεων, ορθογραφία, προφορά, χρήση, συνώνυμα, ομώνυμα, συντομογραφίες και σύμβολα, αργκό, καινούριες λέξεις, διαλέκτους, ξένες λέξεις που χρησιμοποιούνται σε μια γλώσσα, εξειδικευμένη ορολογία μιας επιστήμης. |
| ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΕΣ ENCYCLOPEDIAS |
|
Εγκυκλοπαίδεια είναι ένα έργο που διαπραγματεύεται συνοπτικά θεωρητικά όλη την ανθρώπινη γνώση ή τις γνώσεις που αναφέρονται σε μια ειδική επιστήμη. Μια γενική εγκυκλοπαίδεια απαντάει σε ερωτήσεις "τι","πότε","πως","που" και "γιατί". Μια ειδική εγκυκλοπαίδεια παρέχει συνοπτική επισκόπηση της τρέχουσας έρευνας για ένα συγκεκριμένο θέμα καθώς επίσης και σχολιασμένες λίστες με αξιόλογα και σημαντικά βιβλία και άρθρα σε μια συγκεκριμένη θεματική περιοχή. Σε αντίθεση με μια γενική εγκυκλοπαίδεια, οι ειδικές εγκυκλοπαίδειες επικεντρώνονται σε ένα θέμα, που μπορεί να είναι ευρύ ή πιο εξειδικευμένο. |
| ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΑ MANUALS, HANDBOOKS | Εγχειρίδιο είναι το βιβλίο που περιέχει συνοπτικές πληροφορίες γύρω από ένα ειδικό θέμα. Μπορεί επίσης να περιέχουν έρευνες σε συγκεκριμένες θεματικές περιοχές ή τομείς μιας επιστήμης. Αυτό το είδος πληροφοριακών έργων παρέχουν τεκμηριωμένες και στατιστικές πληροφορίες. | |
| ΕΠΕΤΗΡΙΔΕΣ YEARBOOKS, ANNUALS | Επετηρίδα είναι έργο που εκδίδεται κάθε χρόνο με σκοπό να καταγράψει τρέχουσες πληροφορίες που καλύπτουν το χρόνο για τον οποίο η πηγή εκδίδεται. Συνήθως η πληροφόριση έχει τη μορφή στατιστικής ή περιγραφών. Τα έργα αυτά μπορεί επίσης να αποτελούν μια τρέχουσα ή αναδρομική συλλογή πληροφοριών για ανθρώπους, μέρη, εκδηλώσεις και διάφορα θέματα. | |
| ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ BIOGRAPHICAL SOURCES |
|
Οι βιογραφικές πηγές είναι έργα που περιέχουν στοιχεία προσώπων και συνήθως έχουν τη μορφή λεξικού. Τα γενικά βιογραφικά λεξικά περιλαμβάνουν στοιχεία για σημαντικά πρόσωπα, όπως πολιτικούς, επιστήμονες, εφευρέτες, καλλιτέχνες, αθλητές, φιλοσόφους, λογοτέχνες, που ζούν ή έχουν πεθάνει. Τα ειδικά βιογραφικά λεξικά μπορεί να καλύπτουν μια επιστήμη, όπως ειδικοί και ερευνητές στις θετικές επιστήμες, στις κοινωνικές επιστήμες, στην αρχιτεκτονική κ.α. Η έρευνα σε βιογραφικές πηγές μπορεί να περιλαμβάνει: - τη μελέτη της ζωής και του κοινωνικού πλαισίου ενός διάσημου ατόμου που είχε σημαντικό αντίκτυπο στην κοινωνία, όπως η Susan B. Anthony - τη μελέτη και βαθύτερη κατανόηση των έργων ενός συγκεκριμένου συγγραφέα, όπως η Virginia Woolf - την έρευνα της ζωής λιγότερο γνωστών ατόμων - όπως οι σκλάβοι που κατασκεύαζαν τον υπόγειο σιδηρόδρομο - για να μπορέσουμε να αντιληφθούμε πώς οι άνθρωποι βίωσαν ένα συγκεκριμένο γεγονός ή χρονική περίοδο |
| ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΕΣ BIBLIOGRAPHIES |
|
Οι βιβλιογραφίες στην πραγματικότητα αποτελούν συλλογές παραπομπών βιβλίων, άρθρων περιοδικών, πρακτικών συνεδρίων, διδακτορικών και μεταπτυχιακών διατριβών, αναφορών και διάφορων άλλων πηγών. Οι βιβλιογραφίες διακρίνονται σε γενικές και ειδικές (θεματικές). Αποτελούν πολύ σημαντικά εργαλεία για την έρευνα διότι μας επιτρέπουν να διαπιστώσουμε αν αυτό που ψάχνουμε υπάρχει και που μπορούμε να το βρούμε. |
| ΠΕΡΙΟΔΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ SERIALS | Για να μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε το πλούτο των πληροφοριών που υπάρχουν στα περιοδικά χρειαζόμαστε τα παρακάτω πληροφοριακά βοηθήματα:
|
Περιοδική είναι η έκδοσή που γίνεται σε διαδοχικά τμήματα, συνήθως σε τακτά χρονικά διαστήματα. Τα περιοδικά συμπληρώνουν τη συλλογή των βιβλίων με διάφορους τρόπους.
Είναι ιδιαίτερα χρήσιμα γιατί παρέχουν:
|
| ΕΥΡΕΤΗΡΙΑ INDEXES |
|
Ένα ευρετήριο είναι ο αλφαβητικός ή συστηματικός κατάλογος ονομάτων ή πραγμάτων που περιλαμβάνει τη θέση στην οποία αυτά βρίσκονται, ώστε να μπορούμε να τα εντοπίσουμε
αμέσως. Χρησιμοποιούμε τα ευρετήρια για να εντοπίσουμε άρθρα περιοδικών, κεφάλαια σε βιβλία, στίχους ποιημάτων κ.α.
Ένα Ευρετήριο Άρθρων Περιοδικών και άλλου υλικού μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε για να εντοπίσετε:
|
| ΟΔΗΓΟΙ - ΚΑΤΑΛΟΓΟΙ DIRECTORIES | Οι οδηγοί - κατάλογοι συνήθως περιλαμβάνουν τις εξής κατηγορίες οργανισμών:
|
Οδηγός - Κατάλογος είναι ο κατάλογος οργανισμών ή προσώπων, συνήθως αλφαβητικός ή συστηματικός και περιλαμβάνει:
|
| ΠΗΓΕΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ GEOGRAPHICAL SOURCES |
|
Οι γεωγραφικές πηγές παρέχουν γεωγραφικές και χωρικές πληροφορίες πολλών διαφορετικών τύπων. Οι άντλαντες είναι κάτι περισσότερο από χάρτες και παρέχουν ιστορικές πληροφορίες ή εξειδικεύονται θεματικά. Υπάρχουν πολλών ειδών θεματικοί χάρτες όπως ιστορικοί - θρησκευτικοί, αρχαιολογικοί, τουριστικοί, αστικοί, αναπτυξιακοί και άλλοι. Τα γεωγραφικά λεξικά απαριθμούν γεωγραφικά ονόματα και μέρη με ορισμούς και πληροφορίες σχετικά με αυτά. Οι οδηγοί περιγράφουν τόπους και περιλαμβάνουν πληροφορίες και εντυπώσεις από τόπους από όλο τον κόσμο. |
| ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ GOVERNMENT DOCUMENTS | Ανάλογα με το σώματα που τις εκδίδουν μπορούμε να τις διακρίνουμε σε:
|
Κυβερνητικές δημοσιεύσεις είναι αυτές που τυπώνονται με κρατικά έξοδα ή με την εντολή ενός κρατικού οργάνου.
Ανάλογα με τη χρήση τους μπορούμε να τις διακρίνουμε σε:
|
Βιβλιογραφία
Bobb, Richard E., and Landa C. Smith, editors. Reference and Information Services: an introduction. Second ed., Libraries Unlimited, 1995.
Mann, Thomas. The Oxford guide to Library Research. Third ed., Oxford University Press, 2005.
Stebbins, Leslie F. Student guide to research in the digital age: how to locate and evaluate information sources. Libraries Unlimited, 2006.
Επιμέλεια Οδηγού: Κλεονίκη Σκουλαρίκα
